HAYY

hayat ve allah’ın hayy ismi…

allah, mutlak hayy’dır yani kesintisiz diridir. o’na asla hastalık, zaaf, ölüm ve yokluk dokunmaz.

bir zamanlar tasavvufi metinlerde “hayy” isminin tüm isimlerden yukarıda olduğunu okuyunca ilk başta anlayamamıştım bu durumu. hayy isminin önemini sonradan anladım bir parça.

bazı filmlerde siz de o hisse kapılmışsınızdır. radyasyon veya benzeri bir nedenle yemyeşil bir tepenin nasıl çorak araziye dönüştüğünü görünce içiniz cızz etmiştir.

yemyeşil bir tepe…otlar, çiçekler, arılar, kuşlar…kuzular otluyor vs…

aynı tepenin radyasyon yüzünden kurak, çorak, taşlık bir hale dönüştüğünü gözünüzde canlandırın…kabus gibi bir tablo resmen, değil mi?

dikkat edin, hayat yoksa hiçbir şey yok…ne güzellik, ne ferahlık, ne mutluluk, ne bilgi…hayat gidince bildiğimiz tüm kemalat sırra kadem basıyor. hayat, diğer tüm kemalleri kendinde toplamış öz gibi…

ancak hem evren hem de insan boyut boyut olduğu için, her boyutun hayatı başka. yukarıda verdiğim misal sadece hayatın madde seviyesindeki dış yüzüne ait bir tablo.

mesela bir insanın zihninin ölü olması ne demek, onu da herkes kolayca anlayabilir. hayatiyet vasfını yitirmiş ölü bir zihin, artık fikir üretemeyen bir zihindir. çevreden şartlanma yoluyla edindiği klişeleri ömür boyu tekrarlayan kimsenin zihnidir. peki kimlerdir bunlar? insanların ezici çoğunluğudur.

peki zihnin de ötesine geçersek?

mesela kalbin hayatı?

işte bunlar azdan da azdırlar. kalbi esma nurları ile diri olanlar… radyasyon yemiş çorak arazi gibi olmayıp esma çiçeklerinin açtığı kalpler…esma nurları o kalplerde rengarenk parlar. rüyada veya durugörüde çiçek açmış, bülbüllerin ve envai çeşit güzel kuşların öttüğü yemyeşil tepeler şeklinde gözükür diri kalpler. ölü kalpler ise kupkuru çorak bir arazidir; haşerat ve yılan çiyan yatağıdır.

yunus emre’nin konuştuğu “sarı çiçek”, işte o kalpteki nurdan çiçektir.

veya necip fazıl’ın gördüğü ve sorduğu “ey hayat süren leşler, sizi kim diriltecek?” dediği ölü kalp sahipleri…

sonuç: hayatın da hakikatine erişmiş olanlar peygamberler ve evliyalardır. onlara nispetle diğer insanlar ölü hükmündedirler. belki de birer zombidirler.